Η καπιταλιστική εξουσία όπως έδειξε ο Foucault, δεν ενδιαφέρεται τόσο για την καταστολή όσο για την διάπλαση των υποκειμένων/πολιτών της, επιτυγχάνοντας έτσι μια συγκεκριμένη επιθυμητή συμπεριφορά και άρα την πρόληψη τυχόν «αρνήσεων» ως προς τη δομή της. Η γέννηση της φυλακής και η αρχιτεκτονική της είχε ακριβώς αυτό τον σκοπό: αναμόρφωση των παρεκκλινόντων ατόμων δια μέσου της απομόνωσής τους από την κοινωνία και τον χώρο που αυτή λειτουργεί και κινείται. Τα μιάσματα απωθούνταν λοιπόν από την οπτική της καθημερινότητας όπως και οι φυλακές που χωροθετούνταν συνήθως εκτός των αστικών κέντρων. Καταδικάζονταν σε αιώνια λήθη η οποία συνέχιζε επαγγελματικά και ηθικά ακόμα και όταν οι εσώκλειστοι απολύονταν έχοντας εκτίσει την ποινή τους και άρα, σύμφωνα με τους νόμους ήταν κατάλληλοι να κυκλοφορήσουν ξανά στην κοινωνία. Ίδια όψη έχουν και οι ιδεολογικοί κρατικοί μηχανισμοί. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει, όπως πολύ σωστά έγραφε ο Πουλαντζάς, ότι το κράτος δεν έχει άλλη λειτουργία πέραν της καταπιεστικής ή της ιδεολογικής[1].
Τέσσερις μήνες από την εξέγερση του Δεκέμβρη και με αφορμή την τελευταία καταδρομική επίθεση αναρχικών ομάδων στην περιοχή του Κολωνακίου, οι κυρίαρχες κοινωνικά ομάδες, αποσπώντας τα γεγονότα από τις πραγματικές αιτίες τους, συνήγαγαν ότι οι αρνητές του συστήματος προκαλούν ανυπέρβλητα κωλύματα στην απρόσκοπτη λειτουργία του κράτους (και των κεφαλαιοκρατικών κοινωνικών σχέσεων). Έτσι, η κυβέρνηση προσφάτως εξήγγειλε την ποινικοποίηση της κουκούλας και επέβαλε επιπλέον περιπολίες στον ευρύτερο χώρο των Εξαρχείων-Κολωνακίου. Χωρίς κουκούλα, ή άλλο στοιχείο αλλοίωσης των χαρακτηριστικών του εύκολα θα μπορούν να εντοπιστούν τα «μιάσματα» δια μέσου των καμερών ή και των κινητών και να οδηγηθούν στην δικαιοσύνη (εάν εκτέλεσαν αξιόποινες πράξεις) ενώ έτσι θα διευκολύνεται και η αστυνομία έναντι των διαδηλωτών (μιασμάτων ή μη) καθώς τα δακρυγόνα θα έχουν μεγαλύτερο αποτέλεσμα (χωρίς μαντήλι ή μάσκα δρουν άμεσα).
Είναι προφανές ότι από το Δεκέμβρη το κράτος βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Εκείνο που το διακρίνει ως τέτοιο, δεν είναι τόσο ο βαθμός παρέμβασης όσο οι μορφές με τις οποίες γίνεται η παρέμβαση[2].
Η κουλτούρα της εμμένειας, σύμφωνα με τον Marc Auge[3], που έχει αντικείμενο και συνέπεια την άρνηση ή μάλλον την ανασκευή του συμβάντος επιβάλλεται στις ατομικές συνειδήσεις συλλογικά προκειμένου να επιτευχθεί η κατάλληλη διαχείριση του από την καθεστηκυία τάξη. Επί τούτου ενεργοποιούνται οι «τελετουργίες έκτακτης ανάγκης»[4] οι οποίες αποτελούν μια έκτακτης ανάγκης προσπάθεια να εξαλειφθεί (από τις συνειδήσεις) ή να αρνηθεί το συμβάν καθεαυτό. Ο Agamben, χρησιμοποιεί αντίστοιχα τον όρο «κατάσταση εξαίρεσης», συνήθη στη γερμανική θεωρία όσο και ο όρος «κατάσταση πολιορκίας» για την ιταλική και γαλλική θεωρία, για να περιγράψει αυτή την ιδιαίτερη μορφή ειδικού δικαίου που επιτρέπει την εφαρμογή έκτακτων μέτρων περιστολής συνταγματικών δικαιωμάτων προκειμένου να υπερασπιστεί το δημοκρατικό σύνταγμα! Ακόμα και ο Rossiter, είχε τονίσει βέβαια ότι η κατάσταση εξαίρεσης από την στιγμή που εφαρμόζεται, αυτομάτως αποτελεί παράδειγμα διακυβέρνησης με την κυβέρνηση να αυξάνει τα δικαιώματά της περιορίζοντας εκείνα των πολιτών της[5]. Άλλωστε σε περιόδους κρίσης η διαταραγμένη ισορροπία των εξουσιών και των συμφερόντων πρέπει να αποκατασταθεί πάντα με το πρόσχημα της «απόλυτης ανάγκης» και του «προσωρινού χαρακτήρα». Η εφαρμογή της κατάστασης εξαίρεσης περιορίζεται ουσιαστικά στην καταστολή ενός προβλήματος στο οποίο δεν είχε δοθεί η πρέπουσα σημασία και άρα δεν προβλέφθηκε.
Βίντεο: babylonvirusmedia
Το κράτος, όπως τόσο έντονα περιέγραψε ο Alfredo Bonanno[6], τείνει να δημιουργήσει στον κοινωνικό ιστό δομές εθελοντικού-συνεργατικού χαρακτήρα με σκοπό την διεύρυνση της καταστολής και του ελέγχου. Ο στόχος είναι να μας κατατάξουν όλους μέσα σε μια αστυνομική δομή, να μας κάνουν να γίνουμε όλοι «αστυνομικοί» δια μέσου μιας διαδικασίας αμοιβαίου ελέγχου.
Όταν ο κάθε πολίτης, ο κάθε εργαζόμενος, κάθε ομάδα εργασίας, κάθε παραγωγική μονάδα γίνει αστυνόμος του διπλανού του και αντίστροφα, τότε θα έχει ολοκληρωθεί η επιθυμητή στρατολόγηση της κοινωνίας ενάντια του ιδίου της εαυτού. Η στρατολόγηση αυτή που λειτουργεί δια μέσου της χρήσης ανώνυμων δομών είναι πολύ πιθανόν να προκαλέσει φαινόμενα όπως εκείνα που περιέγραψε ένας αγανακτισμένος καταστηματάρχης: «Θα εφοδιαστούμε όλοι εμείς (οι μαγαζάτορες του Κολωνακίου) με κόκκινα σπρέι και θα σημαδεύουμε τους κουκουλοφόρους ώστε να τους εντοπίζει η αστυνομία». Αυτή η προστασία του κράτους όμως –υποκειμενικό φυσικό δικαίωμα του για τη διατήρησή του– κατευθύνει τις ατραπούς προς μια προστατευόμενη δημοκρατία και άρα προς μια μεταβατική φάση προς την απολυταρχία.
Αντί να περισταλεί το υπάρχον σύνταγμα, αντιθέτως δημιουργείται ένα νέο, διευρύνοντας το παλιό με αυξημένες εξουσίες στους κατασταλτικούς μηχανισμούς. Έτσι συνδέεται η κατάσταση εξαίρεσης με την έννομη τάξη δημιουργώντας όμως μια άνομη περιοχή στην όποια αυτό που διακυβεύεται είναι η ισχύς νόμου χωρίς το νόμο[7]. Η κυβέρνηση σπεύδει να νομιμοποιήσει αυτή την περιοχή, που δημιουργεί κενό στο χώρο του δικαίου, νομοθετώντας αντιστοίχως.
Το πρόβλημα όμως της κατάστασης εξαίρεσης αυτομάτως αναδεικνύει το δικαίωμα της αντίστασης του Dossetti. Έτσι το κοινωνικό συμβόλαιο του Proudhon φαίνεται να βρίσκεται μάλλον πολύ μακριά…
Αντί να περισταλεί το υπάρχον σύνταγμα, αντιθέτως δημιουργείται ένα νέο, διευρύνοντας το παλιό με αυξημένες εξουσίες στους κατασταλτικούς μηχανισμούς. Έτσι συνδέεται η κατάσταση εξαίρεσης με την έννομη τάξη δημιουργώντας όμως μια άνομη περιοχή στην όποια αυτό που διακυβεύεται είναι η ισχύς νόμου χωρίς το νόμο[7]. Η κυβέρνηση σπεύδει να νομιμοποιήσει αυτή την περιοχή, που δημιουργεί κενό στο χώρο του δικαίου, νομοθετώντας αντιστοίχως.
Το πρόβλημα όμως της κατάστασης εξαίρεσης αυτομάτως αναδεικνύει το δικαίωμα της αντίστασης του Dossetti. Έτσι το κοινωνικό συμβόλαιο του Proudhon φαίνεται να βρίσκεται μάλλον πολύ μακριά…
Υποσημειώσεις
[1] Ν.Πουλαντζάς, Φασισμός και Δικτατορία, Ολκός, 1975, σ.415.
[2] Στο ίδιο, σ.429.
[3] M.Auge, Πού χάθηκε το μέλλον; Αθήνα:Πολύτροπον, 2008, σσ.15-25.
[4] Στο ίδιο, σ.18.
[5] C.L.Rossiter, Constitutional Dictatorship. Crisis Government in the modern democracies, New York:Harcourt Brace, 1948, σ.5.
[6] A.M.Bonanno, Κυριαρχία και εξέγερση, Ελευθεριακό Ινστιτούτο Κοινωνικών Μελετών Ιωάννινα, 2008, σσ.76-77.
[7] G.Agamben, Κατάσταση Εξαίρεσης. Όταν η «έκτακτη ανάγκη» μετατρέπει την εξαίρεση σε κανόνα, Πατάκης, σ.69.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου